Bệnh trĩ: triệu chứng, nguyên nhân, điều trị và cách phòng ngừa

Bệnh trĩ là bệnh gì?

Bệnh trĩ là tình trạng các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng dưới bị giãn ra. Bệnh trĩ có tên tiếng Anh là Hemorrhoids. Bệnh trĩ nếu phát triển bên trong trực tràng gọi là trĩ nội; còn nếu phát triển dưới da xung quanh hậu môn gọi là trĩ ngoại.

• Trĩ nội: khi các tĩnh mạch cuối trực tràng giãn ra, tạo thành búi trĩ nổi trên niêm mạc – phần ranh giới của hậu môn và trực tràng. Do dạng trĩ nội nằm sâu bên trong trực tràng nên bạn không thể sờ thấy hoặc nhìn thấy được. Đến khi trĩ to lên, lúc người bệnh đi tiêu thì búi trĩ lòi ra.
• Trĩ ngoại: búi trĩ hình thành ở ngay lớp da hậu môn nên khi búi trĩ nhỏ cũng dễ nhìn và sờ được. Trĩ ngoại nằm vùng bên ngoài hậu môn nên dễ cọ sát với quần áo, ghế ngồi… Cơn đau ngày càng nặng hơn.

Dấu hiệu triệu chứng của bệnh trĩ

Trĩ nội: người bệnh thấy dịch nhầy vùng hậu môn tăng tiết. Khi đi ngoài, người bệnh có bị chảy máu, trầy xước gây viêm nhiễm, ngứa. Bạn đi ngoài nhưng có cảm giác chưa đi hết phân ra ngoài.

Trĩ nội được chia thành 4 độ khác nhau:

1. Trĩ độ 1: mức độ nhẹ nhất, búi trĩ vẫn nằm hoàn toàn trong ống hậu môn và chưa lòi ra ngoài.
2. Trĩ độ 2: khi đi đại tiện, búi trĩ lòi ra ngoài và có thể tự chui vào lại sau đại tiện.
3. Trĩ độ 3: búi trĩ lòi ra ngoài khi đại tiện. Búi trĩ chỉ vào lại vị trí cũ khi bạn dùng tay đẩy vào.
4. Trĩ độ 4: khi không đại tiện, búi trĩ thường xuyên lòi ra ngoài, nhất là khi bạn ngồi xổm, làm việc nặng hoặc đi lại nhiều.

Trĩ ngoại: có dấu hiệu ngứa, sưng, đau xung quanh hậu môn. Bạn có thể nhìn và sờ thấy có một hoặc nhiều cục u bất thường nổi quanh hậu môn. Đôi khi có chảy máu, tăng tiết dịch nhầy, có thể bị rò rỉ phân. Hình ảnh búi trĩ ngoại cũng có đặc điểm giống như trĩ nội bị sa ra ngoài.

Một người có thể bị cả trĩ nội lẫn trị ngoại, gọi là trĩ hỗn hợp. Nam giới khi tiêu ra máu thì búi trĩ đã rất to, mất máu nhiều và khó điều trị hơn do đường hậu môn ở nam sâu hơn nữ nên khó phát hiện sớm.

Nguyên nhân gây bệnh trĩ

Có nhiều yếu tố nguy cơ gây nên bệnh trĩ:

• Ngồi nhiều, ít vận động, Thói quen ngồi bồn cầu lâu hoặc rặn nhiều khi đại tiện; Bệnh béo phì
• Bữa ăn hàng ngày ít rau xanh và chất xơ, Thường xuyên ăn đồ cay nóng
• Uống ít nước nhưng uống nhiều bia rượu
• Phụ nữ mang thai, Táo bón hoặc tiêu chảy mạn tính
• Quan hệ tình dục qua đường hậu môn
• U vùng tiểu khung như u đại trực tràng, u xơ tử cung…

Biến chứng của bệnh trĩ

Bệnh trĩ có thể diễn ra ở một giai đoạn hoặc kéo dài suốt đời. Có người từng bị trĩ mà không biết mình mắc bệnh. Phần lớn, người bệnh chỉ đến bệnh viện khi búi trĩ đã lớn, cọ xát, chảy máu, đau rát. Song việc điều trị trĩ ở giai đoạn nặng khó hơn do trĩ lâu ngày, biến chứng:

• Thiếu máu: do hậu môn thường xuyên chảy máu dẫn đến suy giảm hồng cầu trong máu khiến người bệnh kiệt sức, suy nhược, có khi phải truyền máu.
• Trĩ sa nghẹt: búi trĩ lòi ra ngoài hậu môn và không thể tụt vào trong có thể gây tắc các mạch máu, có thể dẫn đến biến chứng hoại tử búi trĩ.
• Tắc mạch: khi tình trạng máu lưu thông bị ứ trệ thì cục máu đông hình thành trong mạch máu của búi trĩ. Biến chứng này gây đau, có thể hoại tử.
• Viêm loét, nhiễm trùng: có thể viêm da quanh hậu môn, viêm nhú hoặc viêm khe gây ngứa ngáy, đau rát vùng hậu môn. Nhiễm trùng xảy ra khi có loét hoặc hoại tử búi trĩ, làm vết thương tiếp xúc với phân chứa lượng lớn vi trùng.
• Ung thư đại trực tràng: người bị bệnh trĩ có nguy cơ ung thư đại trực tràng gấp 2,9 lần. Việc điều trị trĩ giúp giảm 50% nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.

Khi nào người bệnh trĩ cần đến bệnh viện?

Khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh trĩ, bạn đến ngay bệnh viện để được bác sĩ khám.

Nếu bệnh trĩ nhẹ, bác sĩ hướng dẫn chế độ ăn uống, điều trị theo toa thuốc tại nhà.

Nếu bệnh trĩ nặng, người bệnh cần phẫu thuật hoặc làm các thủ thuật loại bỏ búi trĩ, đồng thời điều trị bằng thuốc kê đơn tại bệnh viện.

Nếu bệnh trĩ gây biến chứng như gây chảy máu thành tia, hậu môn có biểu hiện hoại tử, hậu môn kích thích đau, rát, khó sinh hoạt, người bệnh phải đến ngay bệnh viện để được bác sĩ can thiệp kịp thời, tuyệt đối không được tiếp tục tự điều trị tại nhà vì nguy hiểm tính mạng.

Các phương pháp trị bệnh trĩ tại bệnh viện

• Thắt dây cao su dụng cho bệnh trĩ nhẹ: bác sĩ thắt gốc búi trĩ. Sau 1 tuần, búi trĩ khô và rụng khỏi hậu môn.
• Chích xơ: bác sĩ sẽ tiêm hóa chất vào mô trĩ để làm teo búi trĩ.
• Phương pháp phẫu thuật Longo: Bác sĩ phẫu thuật cắt và treo búi trĩ bằng một loại máy chuyên dụng. Phẫu thuật này ít đau và thời gian phục hồi nhanh.
• Phẫu thuật cắt trĩ kinh điển: dùng nhiều cho các trường hợp trĩ hỗn hợp hay bệnh nhân có da thừa nhiều, trĩ biến chứng tắc mạch, sa nghẹt. Phương pháp này tạo ra vết thương vùng hậu môn, cần thời gian vài tuần để lành hẳn và gây đau. Tuy nhiên, hiện nay có thể sử dụng dao siêu âm cắt trĩ để hạn chế phỏng mô và đau sau mổ

Cách trị bệnh trĩ tại nhà

• Ăn thực phẩm giàu chất xơ như rau củ và ngũ cốc nguyên hạt.
• Dùng thuốc bôi hoặc thuốc cải thiện tuần hoàn máu.
• Thường xuyên ngâm hậu môn trong nước ấm từ 10 – 15 phút mỗi lần, 2-3 lần một ngày.
• Tránh vận động nặng, ngồi hoặc đứng lâu.
• Có thể uống thuốc giảm đau acetaminophen, aspirin hoặc ibuprofen khi có sự đồng ý của bác sĩ.

Hướng dẫn cách phòng bệnh trĩ

• Chế độ ăn giàu chất xơ Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày; hạn chế ăn cay, nóng, uống rượu, cà phê;
• Không ngồi quá lâu. Sau 30 phút một lần hãy đi lại một chút.
• Mỗi ngày tập thể dục ít nhất 30 phút.
• Không mặc quần quá chật.
• Đừng để táo bón kéo dài, nhất là phụ nữ mang thai.

Những câu hỏi thường gặp về bệnh trĩ

1. Bệnh trĩ có ảnh hưởng đến sinh sản không? Đây là bệnh tiêu hóa, không gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
2. Bệnh trĩ có lây không? Bệnh trĩ có lây nhiễm không? Bệnh trĩ không do các chủng vi khuẩn, virus truyền nhiễm gây ra nên đây không truyền nhiễm.
3. Bệnh trĩ có nguy hiểm không? Dù bệnh lành tính nhưng để xảy ra biến chứng vẫn nguy hiểm tính mạng nhất là thiếu máu, hoại tử búi trĩ có thể gây nhiễm trùng lan rộng vùng hậu môn và gây nhiễm trùng máu.
4. Bệnh trĩ có di truyền không? Không nhưng trong gia đình có xu hướng cùng thói quen ăn uống và sinh hoạt giống nhau nên dễ cùng bị bệnh.
5. Mắc bệnh trĩ có kiêng quan hệ không? Không.Người mắc bệnh trĩ vẫn sinh hoạt tình dục bình thường nhưng không quan hệ qua đường hậu môn hoặc hạn chế thực hiện các tư thế quan hệ gây áp lực lên hậu môn.